“Ga bij de keuze van een sportvloer niet over één nacht ijs”

Net zoals er honderden soorten sport zijn, zijn er ook heel wat mogelijkheden om sporters een stevig fundament onder de sportschoenen te schuiven. “Een sportvloer onderscheidt zich vooral door zijn schokabsorberend vermogen”, aldus Bernard. “De ondergrond moet prettig, comfortabel en veilig aanvoelen. Dat lijkt even evident als Ronaldo een goal zien scoren maar het omgekeerde is waar. “Als scholen of openbare besturen een sporthal moeten inrichten, bestaan er over de keuze van sport- en turntoestellen doorgaans uitgesproken meningen, maar over de vloer blijft het vaak stil”, aldus Bernard. Nochtans is dat het enige toestel waar elke gebruiker van de infrastructuur gebruik van maakt. Van kinderen die turnles krijgen op blote voeten en sportclubs voor alle soorten trainingen en competities tot professioneel gebruik door topatleten. De mogelijkheden zijn zeer divers en dus is professioneel advies noodzakelijk. Je wil niet dat je door verkeerde keuzes jarenlang kansen misloopt.”

Vier sportvloerfamilies volgens de EN-norm 14904

“Er zijn vier types sportvloeren”, legt Bernard uit. “De puntelastische sportvloeren (EN klasse ‘P’) zijn zowat de basis. Ze hebben een opbouwhoogte tussen de 7 en 15 millimeter. Bij deze multifunctionele en hoog belastbare vloeren loopt de schokabsorptie van de minimum vereiste 25% op tot wel 45%. Mixed-elastische sportvloeren (EN klasse ‘M’) worden ook rechtstreeks verlijmd op de dekvloer maar hebben een iets dikkere opbouwhoogte, met een toplaag die bestaat uit een doordachte samenstelling van extra wapeningsgaas en harde en zachtere PU-lagen. Als je op deze vloer springt, zal de energie zich beter verspreiden over de vloer. Een mixed-elastische sportvloer combineert het beste van twee werelden; hoge belastbaarheid en optimaal comfort. Voor een nog hogere mate van bescherming, bij bv. topsport, heb je een combi-elastische vloer (EN klasse ‘C’) nodig. Die heeft een vlakverende onderbouw uit hout of schuimplaat. Daar bovenop komt een drukverdeelplaat die tenslotte afgewerkt wordt met een puntelastische vloer. De opbouwhoogte varieert tussen de 25 en 80 millimeter en de schokabsorptie gaat tot ongeveer 65%. Alle schokken worden bij dit systeem opgevangen door de verende onderbouw. De laatste familie is de vlak-elastische sportvloer (EN klasse ‘A’). Ook in dit geval is de onderbouw vlakverend maar de toplaag bestaat uit linoleum, parket, PVC of PU die over zeer geringe tot geen schokabsorptie beschikken, een belangrijke eigenschap bij onder meer rolstoel- en rollersporten.”

De grootste gemene deler

Om te bepalen welke vloerfamilie thuishoort in de sporthal die je wil bouwen of renoveren, ga je beter niet over een nacht ijs. “Het is zaak om als bouwheer goed na te denken wie van de infrastructuur gebruik zal maken”, aldus Bernard Daalderop. “De meeste sporthallen die door scholen of openbare besturen worden gebouwd, zijn niet bedoeld voor één type gebruiker. Meestal worden ze ook niet alleen voor sportactiviteiten gebruikt. Als het regent, is het ook de plaats van afspraak voor het schoolfeest of de nieuwjaarsreceptie. Gelegenheden waarbij de gasten niet per se sportschoenen dragen. Dat heeft gevolgen voor het onderhoud. In het vooronderzoek zal je dus eerder moeten zoeken naar de grootste gemene deler. Vaak speelt de prijs een doorslaggevende rol.

De goedkoopste oplossing zal altijd een puntelastische vloer zijn die meteen op de dekvloer aangebracht wordt, zonder verdere vlakverende onderbouw. Als budget minder doorslaggevend is, spelen er vaak ook persoonlijke voorkeuren. Sommige sporters zweren bij deze of gene ondergrond omdat die textuur bijvoorbeeld simpelweg beter aanvoelt. Natuurlijk, als je weet dat je elke week een internationaal basketbalteam over de vloer krijgt, zal je er moeten voor zorgen dat je aan de homologatiecriteria van de internationale basketfederatie voldoet en dan hebben we het als nel over topsportvloeren.”

“De meeste eigenaars stellen hun sportaccommodatie ter beschikking van diverse sportbeoefenaars. En dan zijn de keuzemogelijkheden groot. Als de klant echter een sportvloer nodig heeft met een schokabsorptie van minimaal 55%, dan moeten we meteen kiezen voor een vlak verende onderbouw, gecombineerd met een toplaag in PU, PVC, linoleuminux of parket. Dat zal je meteen ook merken in de prijs uiteraard. Het vooronderzoek is sowieso nodig om de juiste keuze te bepalen. In alle sportvloerfamilies zijn zeer duurzame oplossingen te vinden.”

PU- (polyurethaan) gietvloeren

PU-sportvloeren worden als een vloeistof gegoten op een dekvloer. De kunststof hard uit tot een naadloos oppervlak. “Dat maakt meteen ook dat het hygiënisch is en makkelijk schoon te maken”, zegt Kees Van Doorn van Herculan. “Al onze PU-gietvloeren zien er hetzelfde uit. Aangezien polyurethaan van nature glimt, brengen we er een matte coating op aan. Daar bovenop komt dan de belijning. Of je nu een LO-les volgt in de dorpsschool of je traint in de topsportschool, je krijgt altijd hetzelfde beeld. Het onderscheid zit in de opbouw van de vloer en heeft alles te maken met schokabsorptie. Wat is de impact die de sporter teweegbrengt op het vloeroppervlak en in hoeverre kan de vloer de schok opvangen zodat de sporter dat comfortabel of zelfs prettig ervaart?”

“Vijftien jaar geleden, lang voor het een verplichting werd, hebben we de synthetische oplosmiddelen in onze sportvloeren geruild voor duurzame, watergedragen oplossingen. Sindsdien hebben we op dit vlak niet stilgezeten. Samen met een partner hebben we een systeem op poten gezet waarbij we oude sportvloeren, ongeacht wie de leverancier was, integraal recycleren. We vermalen de uitgebroken sportvloer tot granulaat die we verder verwerken tot een onderlaag voor nieuwe sportvloeren. We hebben inmiddels vijf projecten op die manier afgewerkt en de reacties zijn bij alle partijen zeer positief.”

“Als de bestaande vloer nog voldoende vlak en aangehecht is aan de dekvloer is het vaak niet nodig om hem te verwijderen, vooraleer de nieuwe sportvloer wordt aangebracht. De schokabsorptie van de oude vloer zal dan wellicht met een paar procenten gedaald zijn. Als je daar een nieuwe sportvloer, met een geringe bouwhoogte, op aanbengt, zal je snel opnieuw een gecombineerde schokabsorptie van 33 tot 35% bereiken. Ruim voldoende om aan de minimumeis te voldoen, die vastgelegd werd in de Europese EN14 904-norm. Met een beperkte investering.”

PU-vloeren zijn bestand tegen intensief gebruik en slijtage, waardoor ze geschikt zijn voor verschillende sporten en activiteiten. Door ze aan te brengen op een vlakverende onderconstructie halen ze de hoogste normen. Behalve schokabsorptie zijn er nog een reeks andere criteria, zoals glijwaarde, stroefheid en glans die, afhankelijk van de sport die erop uitgeoefend wordt, afgevinkt moeten worden.

“Bij intensief gebruik slijt de toplaag van een sportvloer systematisch af, waardoor er op de duur oneffenheden ontstaan en de glijwaarden niet meer volgens de norm zijn”, vertelt Kees. “Na 12 tot 15 jaar moet de vloer daarom een toplaagvernieuwing of ‘facelift’ krijgen in de vorm van een vers PU-laagje, zodat de vloer er achteraf weer als nieuw uitziet. In ons labo zoekt een team van een tiental wetenschappers voortdurend naar nieuwe samenstellingen om bijvoorbeeld die slijtvastheid op te drijven. Nul-slijtage is echter niet mogelijk, Herculan beschikt echter wel over de hoogste weerstand tegen slijtage op de PU-markt. Behalve door jarenlang intensief gebruik, kunnen oneffenheden echter ook te wijten zijn aan krassen of overbelasting. In dat geval volstaat het doorgaans niet om een nieuwe toplaag aan te brengen maar is een grondiger renovatie nodig.”

PVC-sportvloeren

“Onze puntelastische PVC-vloeren worden op een dekvloer of op een verende onderbouw gelijmd”, zegt Nicolas Lebrun van Gerflor. “De fossiele grondstoffen die nodig zijn voor het produceren van de kunststof hebben we intussen vervangen door biobased materiaal. De vloer bevat vandaag 81% plantaardig restmateriaal uit duurzame bronnen en gerecycleerd materiaal. Daardoor bieden wij sportvloeren met de laagste koolstofvoetafdruk. Eenmaal end of life kan het materiaal bovendien volledig hergebruikt worden voor de productie van nieuwe vloeren. De lijm om de PVC-laag te bevestigen kunnen we intussen ook al vervangen door dubbelzijdige tape die achteraf volledig recycleerbaar is en bijgevolg veel milieuvriendelijker is dan de verlijmde oplossing.”

“De volledige sportvloer wordt uitgerold in banden van anderhalve meter en vervolgens worden de voegen aan elkaar gelast in dezelfde oppervlaktekleur, zodat de naden amper te zien zijn. Daarnaast beschikken wij ook over sportvloeren die we tijdelijk installeren voor bijvoorbeeld internationale competities die in een grote hal worden georganiseerd. Met onze Taraflex puntelastische sportvloeren zijn we al 15 jaar hofleverancier voor de Olympische volleybal- en handbalcompetities.”

“Het grote voordeel is dat een PVC-vloer zeer goed bestand is tegen krassen en bovendien uitzonderlijk makkelijk en goedkoop in onderhoud is. Dat maakt het een interessant product voor sportinfrastructuur waar bijvoorbeeld ook feesten of concerten gegeven worden. Het maakt dat dergelijke vloer ook een goede keuze is voor scholen. We geven standaard een garantie van 15 jaar maar de vloer gaat zeker 20 tot 25 jaar mee, zonder dat de toplaag behandeld moet worden.”

Linoleum sportvloeren

Door de overname van een Duitse fabriek produceert de Gerflor-groep ook al enkele jaren linoleum sportvloeren. “Lino heeft net als parket geen eigen schokabsorptie waardoor die als sportvloer altijd op een onderbouw moet geplaatst worden”, aldus Nicolas. “Linovloeren waren een beetje op de achtergrond verzeild maar zijn intussen opnieuw populair. Een lino-vloer is 3,2 tot 4 millimeter dik en de duurzaamheid en de resistentie zijn grote voordelen. Zeker voor ruimtes waar aan rolstoelsporten wordt gedaan, is dit een goeie keuze.”

Parket sportvloeren

Ook parket heeft van zichzelf geen schokabsorberende eigenschappen en heeft bijgevolg een soepele ondergrond nodig. “Parket sportvloeren liggen bijvoorbeeld in zalen waar op het hoogste niveau basketbal wordt gespeeld. Maar ook in dans- of gevechtsportzalen is het de favoriete keuze. We werken in dit segment al jaren samen met het Duitse bedrijf Haro Sports dat parketvloeren produceert waarvan de toplaag van kostbaar hardhout is, met een multiplex kernlaag. Daarop wordt in de fabriek een Permadur-coating aangebracht die ervoor zorgt dat de slijtvastheid zeer groot is. Bij normaal gebruik is een eerste hercoating niet nodig binnen de eerste 10 jaar.”