Slimme aanpak van het onderhoud van technische installaties

In grote gebouwen wordt het onderhoud van het systeem vaak toevertrouwd aan gespecialiseerde bedrijven. In dat geval wordt de onderhoudsstrategie geformaliseerd in een onderhoudscontract waarin de te behalen eisen en doelstellingen duidelijk gespecifieerd worden.

De verschillende onderhoudstypes

Bij een curatief of herstellend onderhoud (zie schema) wacht men tot er een panne optreedt alvorens in te grijpen. Dit onderhoud kan met spoed ingepland worden of uitgesteld worden volgens de regels van het onderhoudsplan.

Het is ook mogelijk om het risico op storingen of defecten te voorkomen door preventief onderhoud uit te voeren. In tegenstelling tot de curatieve aanpak, biedt dit onderhoudstype de volgende voordelen:

• de vrijwaring van het comfort en de gezondheid van de gebruikers

• het behoud van de energieprestaties van de systemen

• de vermindering van het aantal noodinterventies

• de verlenging van de levensduur van de installaties

• het voorkomen van gevaarlijke effecten of kettingreacties als gevolg van een storing.

Er bestaan twee soorten preventief onderhoud: systematisch en conditiegebaseerd.

Systematisch onderhoud bestaat erin om op regelmatige tijdstippen preventieve acties uit te voeren, ofwel in functie van de tijd die verstreken is sinds de laatste interventie, ofwel in functie van de werkingstijd van het toestel.

Conditiegebaseerd onderhoud maakt het dan weer mogelijk om preciezer te bepalen welke acties ondernomen moeten worden en welke toestellen preventief vervangen moeten worden. Dit is gebaseerd op waarnemingen of indicatoren die erop wijzen dat er een storing dreigt. Dus, in tegenstelling tot het systematische onderhoud, voorkomt het conditiegebaseerde onderhoud de voortijdige vervanging van toestellen die nog in staat zijn om hun functie te vervullen. Deze methode vereist echter dat er gegevens verzameld worden over het onderzochte element (toestel, systeem ...). Er zijn twee subcategorieën: niet-gepland conditiegebaseerd onderhoud en gepland conditiegebaseerd onderhoud, vaak predictief onderhoud genoemd.

Bij niet-gepland conditiegebaseerd onderhoud worden drempelwaarden vastgelegd in de vorm van expliciete regels voor bepaalde installatieparameters (debiet, temperatuur, drukverlies ...). Het overschrijden van deze drempelwaarden geeft aan dat het onderzochte element slecht functioneert.

Voor het predictieve onderhoud worden ook gegevens over de werking van de installatie gebruikt. Dankzij meer geavanceerde analysemethoden die gebruikmaken van deze gegevens en hun historiek kan men bepalen of het toestel naar verwachting presteert. Deze geavanceerde methoden bieden betere prestaties doordat ze subtiele afwijkingen kunnen detecteren. Dit maakt het mogelijk om storingen in een vroeg stadium op te sporen en proactief onderhoud te plannen.

Het potentieel van predictief onderhoud

In het kader van de EPB-regelgeving wordt de installatie van een GBS vanaf 2025 verplicht voor grote tertiaire gebouwen en vanaf 2030 voor kleinere gebouwen. Om predictief onderhoud mogelijk te maken, zijn de kosten dan beperkt tot de ontwikkeling en integratie van analysemethoden in de GBS-omgeving.

Predictief onderhoud is niet alleen weggelegd voor grote gebouwen die uitgerust zijn met een GBS. Het kan immers ook toegepast worden op één enkel toestel (ketel, warmte­pomp ...) of op kleinere technische installaties.

Om deze innovaties op de voet te volgen, neemt Buildwise momenteel deel aan het PREMAI-project (PREdictive Maintenance using AI). Dit project, ondersteund door Innoviris, onderzoekt het potentieel van artificiële intelligentie (AI) voor de ontwikkeling van de analysemethoden waarop predictief onderhoud gebaseerd is.

Samenvatting van een artikel, verschenen op de pagina’s 18-19 van het Buildwise Magazine 2024/4. Enkel het originele Buildwise-artikel geldt als referentie.