Vlaams bouwbeleid staat op punt

De Vlaamse regering trekt voor heel de regeerperiode 3,195 miljard euro extra uit voor investeringen. Meer dan de helft van dat totale investeringsbudget – 1,785 miljard euro – gaat naar Mobiliteit en Openbare Werken (MOW). Dit wordt dus hét investeringsdepartement van deze regering. Om die middelen goed te besteden wil bevoegd minister De Ridder duidelijke keuzes maken in een uitvoerbaar en budgettair goed afgedekt meerjarig geïntegreerd investeringsplan. MOW zal dit instrument gebruiken om investeringen en prioriteiten te bepalen. Een investeringscel binnen het departement is sinds kort verantwoordelijk voor het maken van de beleids- en investeringskeuzes. De cel zoekt daarbij modusneutraal en vraaggericht kritisch naar projecten die een maximaal hefboomeffect hebben voor het verbeteren van de Vlaamse mobiliteit. De focus zal evenwel liggen op vervangingsinvesteringen en structureel onderhoud voor alle modi omdat zo de betrouwbaarheid van de infrastructuur wordt vergroot. Enkel de projecten die de investeringscel in het geïntegreerd investeringsplan opneemt en die de Vlaamse overheid vervolgens goedkeurt, worden daadwerkelijk uitgevoerd.

Innovatie in aanbestedingen

Het Vlaamse regeerakkoord nam al een voorschot op enkele projecten voor het geïntegreerd investeringsplan omwille van hun hefboomfunctie. Zo benoemt het regeerakkoord volgende watergebonden projecten: de extra containercapaciteit voor de haven van Antwerpen, de nieuwe sluis in Zeebrugge en de Seine-Scheldeverbinding, inclusief Kanaal Roeselare-Leie. Op vlak van grote wegenprojecten wil de Vlaamse overheid verder werken aan de optimalisatie van de Ring rond Brussel en de Ring rond Antwerpen. Verder neemt ze engagementen voor de realisatie van de Noord-Zuid-Limburg, GentSpoort, de Oostelijke Tangent in Sint-Niklaas, knooppunt Mechelen-Noord, een derde rijstrook op de E403 en de heraanleg van de A8 in Halle.

Het beleidsplan spreekt ook de ambitie uit om bij infrastructuurprojecten meer in te zetten op kwaliteit door bij de toewijzing van projecten rekening te houden met de meest economische inschrijving. Dat betekent dat naast de prijs van de offerte ook maatregelen als onderhoudsvriendelijkheid en innovatie mee zullen wegen in de eindbeslissing. Een onderliggend doel is het stimuleren van duurzaamheid en circulair gebruik van materialen.

Havens als economische motor

Verder heeft minister De Ridder de intentie de concurrentiekracht van onze havens te versterken en hun marktaandeel te vergroten. Bovenop de investeringen in de sluis in Zeebrugge en de extra containercapaciteit en de westelijke ontsluitingsweg in Antwerpen wil de minister dat bereiken door een verbetering van de haveninfrastructuur en haar toegankelijkheid door tijdig te baggeren en tijdig structureel onderhoud van havenwegen te voorzien. Ook ziet de minister ruimte voor groei door de ontwikkeling van havenplatformen en watergebonden industrieparken. Naast het stimuleren van de economische groei dragen die maatregelen ook bij aan de beoogde modal shift.

Doordacht met energie

In haar klimaat- en energiebeleid zet minister Depraetere in op drie pijlers: het terugdringen van de CO2-uitstoot, de energie-efficiëntie verbeteren en het aandeel hernieuwbare energie verhogen. Een energiearmoedeplan en een Vlaams Sociaal Klimaatplan moeten deze maatregelen ook toegankelijk maken voor kwetsbare doelgroepen.

Een belangrijke piste voor de minister om haar doelstellingen te realiseren is gebouwrenovatie. Ze schakelt een versnelling hoger om de renovatiegraad van ons verouderd gebouwenpatrimonium te verhogen. De ‘Mijn VerbouwPremie’, ‘de ‘Mijn Verbouwlening’ en de ‘Mijn VerbouwBegeleiding’ moeten de nodige stimuli en ondersteuning bieden om de objectieven ook daadwerkelijk te halen. Daarnaast wil de minister het accent leggen op collectieve renovaties. Ze ziet een groot potentieel in de renovatie van appartementsgebouwen. De verschillende ondersteuningsinstrumenten worden beter afgestemd op deze doelgroep. De energiehuizen moeten hier een toegankelijke en eenvoudige adviesverlening en begeleiding bieden.

De minister legt de lat voor hernieuwbare energie tegen 2030 op een geïnstalleerde capaciteit van 2,8GW voor wind en op 10GW voor zonne-energie. Om die doelstelling te halen voorziet de minister prefinancieringsmogelijkheid, gratis PV-begeleiding voor kwetsbare gezinnen en het faciliteren van energiedelen voor de kwetsbaarste doelgroep. Nog twee vermeldenswaardige flankerende maatregelen in het energiebeleid zijn de uitbouw van een sterker en flexibeler energienet en het sturen op een betere prijsverhouding tussen elektriciteit en fossiele brandstoffen voor verwarming.

Renovatiebegeleiding

Geheel in de lijn van de verwachtingen voor een socialistische minister van Wonen zet haar beleid in op betaalbaar en kwaliteitsvol wonen. In aanvulling op de verlaging van de registratierechten bij de aankoop van de enige en eigen woning naar 2% voorziet de minister een versterking van de Vlaamse woonlening. Doel is meer mensen met een lager inkomen de kans te bieden een eigen woning aan te kopen. Verder wil ze via een taskforce Wonen-Ruimte de beschikbare ruimte slimmer benutten en zo het woningaanbod vergroten. Om de private huurmarkt te stimuleren komt er een gemakkelijkere toegang tot huurtoelages en wordt de terugbetaaltermijn voor de huurwaarborglening uitgebreid. Tot slot zet de minister in op budgethuren en betaalbare studentenkoten. Deze legislatuur voorziet de Vlaamse regering een budget van 6 miljard euro voor sociale woningbouw en renovaties.

Om de kwaliteit van het Vlaams gebouwenpatrimonium te verbeteren, richt minister Depraetere haar pijlen op de collectieve aanpak, met onder meer de appartementsgebouwen als focusgroep. Daarnaast krijgen verhuurders de mogelijkheid renovatiebegeleiding op maat aan te vragen om het conformiteitsattest voor hun huurwoning te behalen. Een stok achter de deur is het feit dat de huurprijs voor energieverslindende huurwoningen mag vanaf 2028 niet meer geïndexeerd worden.